III. Mustafa, 1717 yılında III. Ahmed’in Emine Mihrişah Sultân’dan doğan oğludur. Osmanlı tarihinin önemli padişahlarından biri olan III. Mustafa, Laleli Camii’nin banisidir ve Ekim 1756’da III. Osman’ın vefatı üzerine Osmanlı tahtına çıkmıştır. 1769’dan itibaren “Gâzi” unvanını kullanmıştır. Padişah, özellikle müneccimlik ve ilm-i nücûma büyük ilgi göstermiş; aynı zamanda şâir, hattât ve âlim bir kişiliğe sahip olmuştur. Saltanatının ilk yıllarında sadrazamı Koca Râgıb Paşa ile istikrarlı bir yönetim sürdürmüş, Râgıb Paşa, padişahın olası savaş arzularını altı yıl boyunca dikkatle dengeleyerek önlemiştir. III. Mustafa, mali konulara hassasiyet göstermiş, devlet işlerinde ıslah edici adımlar atmış ve Süveyş Kanalı’nın açılmasını düşünen fikir adamlarından biri olmuştur. Kapıkulu Ocaklarını rahatsız etmeden reformlar yapmayı başarmış, özellikle topçu ve deniz subaylarının eğitimini desteklemek amacıyla Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyûn ve Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyûn’u kurmuştur. 22 Mayıs 1766’da meydana gelen büyük İstanbul depremi de onun döneminde gerçekleşmiştir. Avrupa’da değişimler yaşanırken Osmanlı Devleti büyük çaplı etkilenmelerden uzak kalmıştır. Dış siyasette, Rusya ile gerilimler ön plana çıkmıştır. Rusların Polonya’ya asker sokması ve Fransızların kışkırtmaları sonucunda Ekim 1768’de Osmanlı-Rus Savaşı başlamıştır. Osmanlı ordusunun yetersizliği nedeniyle Ruslar 1769 sonbaharında Hotin’i ele geçirmiştir. Karadeniz’in Osmanlı hâkimiyetinde olmasını sağlayan strateji sayesinde Rus kuvvetleri sürpriz bir şekilde Mora’ya çıkarılmış, Nisan 1770’te geri püskürtülmüşlerdir. Ancak Temmuz 1770’te Çeşme Limanı’nda Osmanlı donanmasına karşı baskın düzenleyerek ağır kayıplar verdirmişlerdir. Bu kayıpların intikamı daha sonra Cezayirli Hasan Paşa tarafından alınmıştır. Osmanlı’nın süper güç konumu, 1770-1771 yıllarında Rusların Eflak ve Boğdan’a ilerlemesiyle sarsılmıştır. Kont Romanzov komutasındaki Rus kara kuvvetleri, Boğdan’da Sadrazam İvaz-zâde Halil Paşa’yı mağlup etmiş ve Bender’i ele geçirmiştir. Rusların Kırım’ı işgali sonucunda padişah, Osmanlı Devleti’nin artık eski üstünlüğünü kaybettiğini görmüştür. 1771’de Rusların ilerleyişi Bulgaristan’a kadar ulaşmış ve Osmanlı’nın askeri zayıflığı ile dış baskılar padişahın sağlık sorunlarını ağırlaştırmış, nüzûl hastalığına yakalanarak vefat etmesine yol açmıştır (Ocak 1774). Bu savaşlar ve gelişmeler, Osmanlı’nın gerileme döneminin başlangıcı sayılacak ve Kaynarca Antlaşması, III. Mustafa’nın ölümünden sonra I. Abdülhamid döneminde imzalanacaktır. III. Mustafa’nın eşleri şunlardır: Ayn’ül-Hayât Baş Kadın Efendi Mihr-i Şâh Vâlide Sultân (Baş Kadın Efendi ve III. Selim’in annesi) Rif‘at İkinci Kadın Efendi Ayşe Âdil-şah Üçüncü Kadın Efendi Fehîme Üçüncü Kadın Efendi Binnaz Üçüncü Kadın Efendi Çocukları: Şehzâde Mehmed Şehzâde Sultan Selim III Şah Sultân Beyhân Sultân Hatice Sultân Fatma Sultân Hatice Sultân Hibetullüh Sultân Mihrimah Sultân Mihrişah Sultân III. Mustafa, dönemi boyunca hem kültürel ve bilimsel alanlarda ilgisini sürdürmüş hem de Osmanlı Devleti’nin iç ve dış politikalarında dengeyi sağlamaya çalışmıştır. Saltanatı, reform girişimleri ve savaşlarla geçen kritik bir dönem olarak tarih sahnesinde yer almıştır. TEVHİD-İ EFKAR - KAYNAK - HABER - GAZETE - İÇERİK - Tevhîd-i Efkâr, Tevhidi Efkar, Tevhid-i Efkar
