III. Mustafa’nın Mihrişah Sultân’dan Aralık 1761’de dünyaya gelen oğlu III. Selim, amcasının cephelerde yaşadığı sıkıntılar sonucu beyin kanaması geçirip vefat etmesi üzerine Recep 1203 / Nisan 1789’da Osmanlı tahtına geçti. Eğitim ve kültür bakımından son derece donanımlı olan III. Selim, İslâmî ilimlerde derin bilgi sahibi, şiir ve hat gibi güzel sanatlarda mahir bir padişahtı. Aynı zamanda merhametli, kararlı ve reform yanlısı bir lider olarak tanındı. Tahta çıktığında sadrazam Koca Yusuf Paşa ve Kaptan-ı Derya Cezayirli Gâzî Hasan Paşa ile çalışması, reform çabaları için önemli bir destek sağladı. Damadı Melek Ahmed Paşa ile birlikte Nizâm-ı Cedîd hareketini başlattı. Saltanatı döneminde Osmanlı ordusu, Rus ve Avusturya cephelerinde ciddi sıkıntılar yaşamaktaydı. 1789’da Boğdan’da Fokşani ve ardından Boza (Buzaov) muharebelerinde Osmanlı ordusu ağır yenilgiler aldı. Ruslar Boğdan’ın başkenti Yaş’ı, Avusturyalılar ise Bükreş’i işgal etti. III. Selim’in askerlerine yazdığı hatt-ı hümâyûn, gazâ ruhunu hatırlatmayı amaçlamıştı ancak moral üzerinde etkili olamadı. Osmanlı kuvvetleri, Yerköyü’nde Avusturyalıları mağlup etse de Tuna’nın güneyine çekilmek zorunda kaldı. Ruslar Besarabya ve Dobruca’da Osmanlı savunma hatlarını ele geçirdi. İsveç ile yapılan ittifak beklenen sonucu vermedi. 1789 Fransız İhtilali, Avusturya’yı sulh görüşmelerine zorladı ve Ağustos 1791’de Ziştovi Muâhedesi imzalanarak Avusturya ile savaş sona erdi. Osmanlı-Rus savaşları ise Ocak 1792’de Yaş Andlaşması ile Özü ve Hocapaşa’nın Ruslara bırakılmasıyla son buldu. III. Selim, askeri yenilgilerden ders alarak ordu ve devlet yönetiminde köklü reformlara ihtiyaç olduğunu fark etti. Artan iç karışıklıklar, derebeylerin ve a’yânların güç kazanması, kapıkulu askerlerinin disiplinsizliği, devletin zayıflamasına yol açıyordu. 24 Şubat 1793’te Nizâm-ı Cedîd ilan edilerek ordu ve yönetimde yenilikler başlatıldı. Ancak Nizâm-ı Cedîd yeterince etkili olamadı. 1797’de Napolyon Bonaparte, Mısır’a gelerek Memlukları mağlup etti ve Osmanlı-Fransız savaşını başlattı. Osmanlı ordusu 1801’de Mısır’ı geri aldı ve III. Selim’e Gâzi unvanı verildi. Bu dönemde Mehmed Ali Paşa, Memlukları bertaraf etmek ve Hicaz’daki Vehhâbî hareketine karşı önlem almak amacıyla Mısır Beylerbeyi oldu (1807). 1804-1807 arasında Sırp isyanları, Avusturya ve Rusya ile çatışmalar, Osmanlı ordusunun Nizâm-ı Cedîd askerlerini kabul etmemesi gibi iç ve dış sorunlar III. Selim’i zor durumda bıraktı. Kasım 1806’da Şeyhülislâm ve bazı âlimlerin etkisiyle Nizâm-ı Cedîd aleyhine hareket başladı. 25 Mayıs 1807’de yeniçeriler isyan ederek III. Selim’i tahttan indirdi ve yerine amcazâdesi IV. Mustafa geçti. III. Selim’in eşleri arasında Nef‘-i Zâr, Hüsn-i Mâh, Zîb-i Fer‘, Âfitâb, Re’fet ve Nûr-i Şems gibi kadın efendiler ile Meryem, Mihribân ve Fatma Fer‘-i Cihân gibi ikballer bulunuyordu. Padişahın çocuğu olmadı. III. Selim (1761-1807) – Osmanlı Padişahı Doğum ve Soy: Mihrişah Sultân’ın oğlu, Aralık 1761 doğumlu. Tahta Çıkış: Amcası III. Mustafa’nın 1789’daki vefatı sonrası, Recep 1203 / Nisan 1789’da Osmanlı tahtına geçti. Kültür ve Sanat: İslâmî ilimler, şiir, hat ve güzel sanatlarda mahir; kültürü açısından III. Murad’dan sonra en yetkin padişah sayılır. Karakter: Merhametli, dirâyetli ve ıslâhata taraftar. Sadrazamlar: Koca Yusuf Paşa ve Cezayirli Gâzî Hasan Paşa ile çalıştı; damadı Melek Ahmed Paşa ile Nizâm-ı Cedîd reformlarını başlattı. Askerî Durum: Tahta çıktığında Rus ve Avusturya cephelerinde ağır yenilgiler vardı (Fokşani 1789, Bozaov 1789). Andlaşmalar: Ziştovi Muâhedesi (1791) – Avusturya ile barış. Yaş Andlaşması (1792) – Özü ve Hocapaşa Ruslara bırakıldı. Nizâm-ı Cedîd (1793): Orduda ve devlet yönetiminde yenilikler. Mısır Seferi: Napolyon’un 1798’de Mısır’a gelmesi; Osmanlı-Fransız savaşı; Mısır’ın 1801’de geri alınması; III. Selim’e Gâzi unvanı verilmesi. Vehhâbîlik ve Mehmed Ali Paşa: Hicaz ve Mısır’daki sorunları çözmek için Mehmed Ali Paşa’ya 1807’de Mısır Beylerbeyiliği verildi. İç İsyanlar ve Düşüş: Sırp isyanları (1804-1806) ve yeniçeri isyanı (25 Mayıs 1807). Nizâm-ı Cedîd kaldırıldı, III. Selim tahttan indirildi; yerine IV. Mustafa geçti. Eşleri ve İkballeri: Kadın Efendiler: Nef‘-i Zâr, Hüsn-i Mâh, Zîb-i Fer‘, Âfitâb, Re’fet, Nûr-i Şems, diğerleri. İkballer: Meryem, Mihribân, Fatma Fer‘-i Cihân. Çocuk: Olmadı. TEVHİD-İ EFKAR - KAYNAK - HABER - GAZETE - İÇERİK - Tevhîd-i Efkâr, Tevhidi Efkar, Tevhid-i Efkar
