IV. Mustafa, I. Abdülhamid’in Ayşe Sîneperver Vâlide Sultân’dan doğan büyük oğludur. Karakteri saf ve masumdur; kültürel birikimi sınırlı olmakla birlikte saltanata karşı büyük bir bağlılık beslemekteydi. Amcası III. Selim’e karşı gereken vefayı gösterememiş ve Nizâm-ı Cedid karşıtlarının safında yer almıştır. 29 Mayıs 1807’de Osmanlı tahtına çıkarak saltanatını başlatmıştır. Tahta geçtiğinde ilk icraatlarını, Kabakçı Mustafa, Şeyhülislâm Atâullah Efendi ve Sadâret Kaymakamı Musa Paşa gibi ihtilâcılara yakın kişilerin taleplerine göre şekillendirmiştir. Bu dönemde Nizâm-ı Cedid destekçileri ya öldürülmüş ya da Ruscuk A’yânlarından Alemdâr Mustafa Paşa’ya sığınmışlardır. Tarihçiler, bu grubu “Ruscuk Yârânı” olarak adlandırmaktadır. İhtilâciler, Nizâm-ı Cedid’in yasadışı ve gayr-i meşru olduğunu, ayrıca Padişahın yeniçerilere müdahale etmemesi gerektiğini belirten bir hücceti Padişahın onayı ile ellerine geçirmişlerdir (Rebiülevvel 1222/1807). Bu baskılar altında kalan IV. Mustafa, Alemdâr Mustafa Paşa’yı İstanbul’a davet ederek ihtilâcileri tasfiye etmeyi planlamıştır. Temmuz 1808’de İstanbul’a ulaşan Alemdâr, yolda Kabakçı Mustafa’yı etkisiz hâle getirmiş ve Davud Paşa Sarayı’nda Padişah tarafından karşılanmıştır. Ruscuk Yârânı, Alemdâr’ı Padişahı tutuklamaya ikna etmeye çalışsa da, Alemdâr bu öneriyi kabul etmemiştir. İki gün sonra vasıfsız bir Şeyhülislâm olan Atâullah Efendi görevden alınmış, ekibi ise tasfiye edilmiştir. IV. Mustafa, Alemdâr’a teşekkür etmiş ve Tuna Beylerinin güvenliğini sağlamak amacıyla onları boş bırakmamasını istemiştir. Ancak Alemdâr, Bâb-ı Âli’yi basıp sadrazam mührünü aldıktan sonra Topkapı Sarayı’na gelmiş, III. Selim’in yeniden tahta çıkarılmasına yol açacak hareketi başlatmıştır. Bu gelişmeler üzerine IV. Mustafa, III. Selim’in öldürülmesini emretmiş, Enderûn görevlileri III. Selim’i şehid etmişlerdir. Öte yandan II. Mahmûd, harem hüddâmının yardımıyla kurtarılmış ve Alemdâr Mustafa Paşa’nın desteğiyle tahta geçirilmiştir. Kadın Efendileri: Şevk-i Nûr Baş Kadın Efendi Dil-pezîr İkinci Kadın Efendi Seyyâre Üçüncü Kadın Efendi Peyk-i Dil Dördüncü Kadın Efendi Çocukları: Emîne Sultân (tek kızı, kısa süre sonra vefât etmiştir) TEVHİD-İ EFKAR - KAYNAK - HABER - GAZETE - İÇERİK - Tevhîd-i Efkâr, Tevhidi Efkar, Tevhid-i Efkar
