Sultân Abdülaziz, 1830 yılında II. Mahmûd’un kadını Pertev-niyâl Vâlide Sultân’dan Eyüp Sarayı’nda dünyaya gelmiştir. Genç yaşta Osmanlı tahtına çıkmasına vesile olan olay, ağabeyi I. Abdülmecid’in Haziran 1861’de vefât etmesi olmuştur. Halk arasında “Sultân Aziz” olarak tanınan padişah, seleflerinin Avrupa’ya duyduğu hayranlık ve bu doğrultuda yaşanan yönetim sorunlarının aksine, daha müstakim bir yaşam sürerek Osmanlı hanedanının itibarını korumaya çalışmıştır. Onun hükümdarlığı, velâyet ve disipline önem veren bir anlayışla şekillenmiştir. Abdülaziz, hayatını etrafındaki kişilerin sefahat ve suistimallerinden uzak bir şekilde sürdürmeyi tercih etmiş, intihâr söylentilerinin ise tamamen bir grup isyancı subayın tertibine dayandığını göstermiştir. Sanata ve ilim dünyasına ilgisi olan Sultân Abdülaziz, Mevlevî tarikatına mensup, hattât, pehlivan ve bestekâr bir kişiydi. Aynı zamanda Arapça ve Farsça gibi Doğu dillerine hâkimdi ve Batı müziğine duyduğu ilgiyle dikkat çekiyordu. Tanzîmât hareketinin önde gelen isimlerinden Âli Paşa ve Fuad Paşa gibi bürokratlarla çalışmış, daha sonra Yeni Osmanlılar arasında yer alan Mithad Paşa ve arkadaşlarıyla ilişkilerini sürdürmüştür. Ancak, ekibindeki bazı isimlerin güvenilir ve müstakim olmaması, onun en büyük şanssızlıklarından biri olmuştur. Tahta çıktığı ilk günden itibaren, Sultân Abdülaziz devlet hazinesinin kontrolsüz harcamalarını durdurarak, Osmanlı maliyesinin düzensizliklerini düzeltmeye çalışmıştır. Hükümdarlığının başında en önemli meselelerden biri, Haziran 1861’de ortaya çıkan Sırp İsyanı olmuştur. Karadağ’daki ayaklanmanın Ömer Paşa tarafından bastırılmasının ardından Avrupa’nın tepkisi üzerine, Eylül 1861’de İstanbul Mukavelesi imzalanmıştır. Bu protokol, Sırplara daha fazla muhtâriyet sağlamak anlamına geliyordu ve Osmanlı yönetimi açısından dikkatle ele alınması gereken bir diplomatik adım olmuştu. Sultân Abdülaziz, yönetiminde merkezi otoritenin gücünü korumaya özen göstermiş, 1863’te yaptığı Mısır seyahatiyle Osmanlı padişahlarının bu coğrafyaya gerçekleştirdiği nadir ziyaretlerden birini gerçekleştirmiştir. Bu ziyaret sırasında, Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın torunu olan İsmail Paşa ile görüşmeler yapılarak Mısır valiliğinin düzenlenmesi sağlanmış, 1866’da yayınlanan bir fermanla Mısır velâyeti oğlu Mehmed Tevfik Paşa’ya verilmiştir. Aynı zamanda, Mısır valilerine “Hidiv” unvanı tanınarak bölgeye belirli bir özerklik kazandırılmıştır. Abdülaziz döneminde Osmanlı devleti, birçok iç ve dış sorunla mücadele etmek durumunda kalmıştır. 1867’de Belgrad’ın Sırbistan’a bırakılması ve Girit’te başlayan isyanlar, Osmanlı’nın Balkanlar’daki hâkimiyetinin sınırlarını göstermiştir. 1868’de ilan edilen Girit Fermanı ile ada, Yunanistan ile Osmanlı arasında ortak bir eyalet gibi yönetilmeye başlanmıştır. Bu dönemde Abdülaziz, Avrupa ülkelerine diplomatik ilişkilerini geliştirmek amacıyla tarihte ilk defa bir Osmanlı padişahı olarak kapsamlı bir Avrupa seyahati gerçekleştirmiştir. Paris’ten başlayarak Londra, Brüksel ve Berlin’e giden padişah, dönemin önemli liderleriyle görüşmeler yapmış, Osmanlı Devleti’nin uluslararası itibarını güçlendirmiştir. Sultân Abdülaziz, aynı zamanda Osmanlı idarî, hukukî ve mali sisteminde önemli ıslâhatlar yapmıştır. 1862’de Div’an-ı Muhâsebât kurulmuş, 1868’de Şûrây-ı Devlet ve Divan-ı Ahkâm-ı Adliye gibi kurumlar hayata geçirilmiştir. Mecelle’nin hazırlanması için çalışmalar başlatılmış ve hukuk sisteminin modernleşmesine öncülük edilmiştir. 1869’da Süveyş Kanalı’nın açılması, Abdülaziz’in döneminin en büyük ekonomik ve stratejik başarılarından biri olmuştur. Ancak, Sultân Abdülaziz’in hükümdarlığı, son yıllarında iç siyasi çekişmelerin ve dış müdahalelerin gölgesinde kalmıştır. Mustafa Reşid Paşa’nın vefatı, Yeni Osmanlılar ve meşrutiyet yanlılarının güç kazanmasına yol açmış, Mısır ve Osmanlı maliyesi üzerindeki çıkar odakları devleti zayıflatmıştır. Artan dış borçlar ve iç isyanlar, Osmanlı yönetimini ciddi bir krize sürüklemiş, sonunda 30 Mayıs 1876’da padişah hal’ edilmiştir. Hal’in ardından Dolmabahçe Sarayı yağmalanmış ve Sultân Abdülaziz, 4 Haziran 1876’da şüpheli şartlar altında hayatını kaybetmiştir. Sultân Abdülaziz’in özel yaşamı da oldukça renkliydi. Kadın efendileri arasında Dürr-i Nev Baş Kadın Efendi, Hayrân-ı Dil ve Edâ-Dil gibi isimler bulunmaktaydı. Çocukları arasında Yusuf İzzeddin Efendi, Abdülmecid II, Mehmed Şevket Efendi ve Mehmed Seyfeddin Efendi gibi önemli isimler yer almıştır. Abdülaziz, hem ailesine hem de çocuklarına karşı son derece ilgili bir padişah olarak bilinir. Onun yönetimi, Osmanlı tarihinin modernleşme çabaları, mali reform girişimleri ve uluslararası diplomasi açısından kritik bir dönemini temsil etmektedir.   TEVHİD-İ EFKAR  - KAYNAK  -  HABER  - GAZETE  -  İÇERİK  -  Tevhîd-i Efkâr, Tevhidi Efkar, Tevhid-i Efkar

Halk arasında Sultân Mecîd olarak tanınan I. Abdülmecid, II. Mahmûd’un Bezm-i Âlem Vâlide Sultân’dan doğan en büyük oğluydu. Babasının 1 Temmuz 1839’da vefât etmesi üzerine, henüz on altı yaşındayken Osmanlı tahtına geçti. Genç yaşına rağmen iyi bir eğitim almıştı; Arapça ve Farsça gibi doğu dillerini, Fransızca gibi batı dillerini akıcı biçimde konuşuyor, hattatlık sanatında da yetkin bir isimdi. Batı müziğine olan ilgisi ve Mevlevî tarikatına bağlılığı onun hem kültürel hem de manevi yönlerini yansıtıyordu. Padişah, saltanat süresince ülke içinde çeşitli reformları uygulamak için altı farklı seyahatle memleketi dolaşmış, halkla birebir ilişki kurmuştu. I. Abdülmecid, babasının aksine daha nazik, zeki ve merhametli bir kişilik sergiliyordu. Ancak devletin yönetiminde doğrudan rol almak yerine Tanzîmât hareketini yöneten bürokratik kadronun işleyişine güvenmişti. Bu ekibin başında Reşid Paşa bulunuyordu ve onun önderliğinde Tanzîmâtçı bürokratlar devlet işlerini yürütüyordu. Padişahın tahta çıktığı sırada Osmanlı Devleti, Nizip bozgunu gibi ağır bir yenilginin ardından oldukça zor bir dönemden geçiyordu. İsyancı bir beylerbeyinin ordusu Osmanlı kuvvetlerini perişan etmişti; sadrazam olarak atanan Hüsrev Paşa’nın yönetimi ise işleri daha da karmaşık hâle getirmişti. Osmanlı donanması ise Kaptan-ı Derya Ahmed Fevzi Paşa tarafından Mehmed Ali Paşa’ya teslim edilmişti. Böylece Mısır, İngiltere’den sonra en güçlü deniz gücüne kavuşmuş oldu. Genç padişah, devletin çalkantılı durumunu görerek, reform ve yenilenme yolunu seçti. Tanzîmât hareketini Reşid Paşa yönetiyordu; Mehmed Emin Âli Paşa ve Keçeci-zâde Fuad Paşa gibi deneyimli bürokratlar da bu ekibe katılmıştı. Sadrazam Hüsrev Paşa’nın Reşid Paşa’nın idamını önermesine rağmen, padişah bürokratın yanında durarak Kasım 1839’da Gülhâne Hatt-ı Hümâyûn’unu okutarak Tanzîmât’ı resmen başlattı. Haziran 1840’ta Reşid Paşa’nın sadrazam olmasıyla reformlar fiilen uygulamaya kondu. I. Abdülmecid döneminin en önemli meselelerinden biri Mehmed Ali Paşa’nın Mısır’daki nüfuzuydu. Padişahın diplomasiye dayalı politikası sayesinde, 1840 Londra Muâhedenâmesi ile Mısır-Sudan irsî olarak Mehmed Ali Paşa ve oğullarına bırakıldı, Filistin ise kayd-ı hayat şartıyla yönetildi. Osmanlı donanması geri alındı ve dört devletin askeri garantisi ile anlaşmanın uygulanması sağlandı. Böylece Mısır, iç işlerinde bağımsız ama dış politikada Osmanlı’ya bağlı özerk bir eyalet hâline geldi. I. Abdülmecid, reformların etkisiyle devletin iç ve dış sorunlarını çözmeye çalıştı. Temmuz 1841’de imzalanan Boğazlar Andlaşmasıyla Rusya’nın boğazlardan serbestçe geçişi engellendi. Ancak Osmanlı’nın reform hareketleri ve diplomasi başarısı, bazı batılı devletleri ve yerel azınlıkları tahrik ediyordu. 1845’te Lübnan’daki Maruni Hıristiyanlar ile Dürziler için iki otonom kaza kuruldu. Bu sayede Osmanlı, iç problemleri ve azınlık hareketlerini kontrol altına almayı başardı. Rusya’nın Osmanlı üzerinde baskı kurma girişimleri ise devam etti. Şubat 1853’te Ruslar, Kudüs’te Katoliklerin üstünlüğünü sağlamak isteyince Osmanlı Devleti teklifi reddetti. Mayıs 1853’te diplomatik ilişkiler kesildi ve Temmuz 1853’te Rus kuvvetleri Romanya’ya girerek Osmanlı-Rus Savaşı’nı başlattı. Padişah, İngiltere ve Fransa’nın desteğini alarak Ekim 1853’te savaşı ilan etti. Savaşın çeşitli cephelerinde, Osmanlı ordusu büyük kahramanlık gösterdi; Silistre ve Kırım cephelerinde kazandığı başarılar, Namık Kemal’in eserlerine de yansıdı. Mart 1854’te Rus Çarı I. Nikolay’ın ölümü ve Avrupalı müttefiklerle yapılan anlaşmalar, Osmanlı Devleti’nin diplomatik itibarını güçlendirdi. Savaşın mali yükü, Osmanlı maliyesini zor durumda bıraktı. İlk kez İngiltere’den dış borç alınarak mali destek sağlandı. 1855’te Sivastopol’un Osmanlı ve müttefik kuvvetler tarafından alınması, savaşın fiilen sona erdiğini gösteriyordu. Ardından Paris’te toplanan konferansta, 18 Şubat 1856’da yayınlanan Islâhât Fermanı ve 30 Mart 1856’da imzalanan Paris Muâhedesi ile Karadeniz tarafsızlaştırıldı, Kars Osmanlı’ya, Kırım ise Rusya’ya bırakıldı. Bu anlaşmalar, Osmanlı Devleti’nin uluslararası alandaki statüsünü güçlendirdi ve Avrupalılarla olan ilişkilerini düzenledi. I. Abdülmecid’in saltanatı boyunca, devletin yönetimi askerî güçten ziyade bürokratlar eliyle yürütüldü. Tanzîmâtçı reformlar, Osmanlı’yı modernleşme yolunda önemli adımlar attırdı. Ancak padişah, Avrupa taklitçiliğini bazen aşırı bir düzeye taşıyarak eleştirilere maruz kaldı. Bu dönemde Osmanlı toplumu hem modernleşme hem de geleneksel yapıyı koruma arasında sıkıştı. Sultân Abdülmecid, devletin güçlü bir lideri olarak hem iç hem de dış meseleleri yönetmiş, aynı zamanda aile hayatına düşkünlüğüyle de tanınmıştı. Padişah, 25 Haziran 1861’de verem hastalığı sonucu hayatını kaybetti. Saltanatı boyunca çok sayıda kadın ve ikbal ile aile yaşamını sürdürmüş, 36 çocuğu ve çok sayıda saray mensubuyla yakın ilişkiler geliştirmişti. Hayatı, Osmanlı’nın Tanzîmât dönemi reformları ve dış diplomasi mücadeleleriyle iç içe geçmiş, devletin modernleşme yolunda attığı adımların simgesi hâline gelmişti. Kadın Efendiler ve İkbâller: Servet-sezâ Baş Kadın Efendi, Şevk-efzâ Vâlide Sultân (V. Murad’ın annesi), Tîr-i Müjgân Vâlide Sultân (II. Abdülhamid’in annesi) ve diğerleri. İkbâller arasında Nâlân-ı Dil, Ceylân-yâr ve Ayşe Ser-firâz gibi isimler öne çıkıyordu. Çocukları: Şehzâde Sultân Murad V, Abdülhamid II, Mehmed Reşâd V, Mehmed Vahidüddin (Vahîdüddin), Ahmed Nûreddin, Mehmed Âbid, Mehmed Fuad, Mehmed Burhâneddin, Behîce Sultân, Medîha Sultân, Senîha Sultân ve diğerleri. Bu geniş aile, Osmanlı hanedanının devamını ve saray içi dengeleri simgeliyordu. I. Abdülmecid, Tanzîmât reformlarını uygulamakla kalmayıp, diplomasi ve savaşlar aracılığıyla Osmanlı Devleti’ni uluslararası alanda güçlendirmeyi başardı. Aynı zamanda ailesine düşkünlüğü, sanata ve kültüre olan ilgisi, onu Osmanlı tarihinin unutulmaz padişahları arasında saygın bir konuma taşıdı.   TEVHİD-İ EFKAR  - KAYNAK  -  HABER  - GAZETE  -  İÇERİK  -  Tevhîd-i Efkâr, Tevhidi Efkar, Tevhid-i Efkar

II. Mahmûd’un Hayatı ve Saltanatı II. Mahmûd, Osmanlı padişahı I. Abdülhamid’in Nakş-ı Dil Vâlide Sultân’dan dünyaya gelen küçük oğludur. 28 Temmuz 1808 tarihinde Osmanlı tahtına çıkarken devleti, hem iç hem de dış sorunlarla uğraşmak zorunda bırakmış karmaşık bir dönemin mirasını devralmıştır. Amca-zâdesi III. Selim’den aldığı devlet yönetimi, musiki ve devlet adamlarıyla ilişkiler konusunda edindiği tecrübeler, II. Mahmûd’un karakterinin ve yönetim anlayışının şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Adlî mahlasıyla şiirler kaleme alması ve Mayıs 1813’ten itibaren Gâzi unvanını kullanması, hem kültürünü hem de padişah olarak sorumluluk bilincini yansıtır. Onun saltanatı, Osmanlı Devleti’nin batıya yönelimini hızlandıran ve bir dizi köklü ıslahât gerçekleştiren bir dönem olarak tarihe geçmiştir. Tarihçiler arasında II. Mahmûd, Kanuni Sultan Süleyman’dan sonra Osmanlı tarihinin en etkili padişahlarından biri olarak görülürken, bazıları da onun batılılaşma yolundaki eksik teşebbüslerini eleştirmiştir. Birinci Saltanat Safhası ve İlk Islahâtlar Tahta çıktığında II. Mahmûd’un önünde iki temel görev vardı: İlk olarak III. Selim’in öldürülmesine yol açan suçluları cezalandırmak, ikinci olarak da devletin içinde bulunduğu kaostan kurtulmak ve gerekli ıslahâtları hayata geçirmek. Öncelikle, eyâletlerdeki derebeyler ve a’yânlar kontrol altına alınarak, devletin merkezi otoritesi yeniden tesis edildi. Alemdâr Mustafa Paşa’nın önderliğinde toplanan meşveret meclisi sonunda Sened-i İttifak imzalandı; bu belge ile devletin kanunları her yerde geçerli kılındı, vergiler doğrudan hazineye toplandı ve askerî güç sadece devletin kontrolünde kullanıldı. Böylece, Anadolu’daki yarı özerk beylikler yeniden merkezi otoriteye bağlanmış oldu (Eylül 1808). Devamında, Ekim 1808’de Nizâm-ı Cedid’in yeniden canlandırılması amacıyla Sekbân-ı Cedid teşkilatı kuruldu. Bu yeni askerî birlik, Behîc Efendi’nin başkanlığında organize edildi. Alemdâr Mustafa Paşa, Ruscuk Yârânı denilen güvenilir kadrosunu önemli makamlara yerleştirdi; bu durum, devlet içinde sadık bir çekirdek oluşturmak için gerekliydi. Ancak, ulemâ sınıfı ve yeniçeriler, bu yeniliklere karşı çıkan unsurlar olarak öne çıktı. Kasım 1808’de yeniçerilerin sarayı basması ve çıkan çatışmalar, II. Mahmûd’un kısa süreliğine kendini savunma amacıyla cephaneliği ateşe vermesine yol açtı. Olayların ardından IV. Mustafa boğdurulmuş ve isyan kısmen bastırılmıştır. Bu dönemde Osmanlı-Rus ilişkileri de gergindi. IV. Mustafa döneminde imzalanan mütareke, Rusya’yı yalnızca geçici bir süreliğine durdurmuştu. Temmuz 1809’da Osmanlı ordusu, Sadrazam Yusuf Ziyâeddin Paşa komutasında Ruslara karşı bazı başarılar elde etti, ancak Ruslar yeniden saldırıya geçerek Poti’ye kadar ilerlediler. Ağustos 1810’da Varna’yı ele geçirme girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı. Nihayet, 28 Mayıs 1812’de Bükreş Muâhedesi imzalanarak Rusya’nın Romanya’daki nüfuzu sınırlandırıldı. Ancak bu durum, Yunan isyanının tohumlarını da hazırladı. Yunan İsyanı ve Balkan Sorunları Sırpların elde ettiği özerklik ve 1814’te Odesa’da kurulan gizli örgütler, Yunan İhtilali’nin başlamasına zemin hazırladı. 12 Şubat 1821’de Patras Başpiskoposu Germanos liderliğinde Yunan isyanı patlak verdi. Mora’daki ilerleyişlerini hızlandıran Yunanlar, Osmanlı Devleti’nin şaşkınlığına sebep oldu ve yüzlerce Müslümanın kanı döküldü. Cihân Patriği idam edilirken, Rusya’nın desteğiyle Yunanlar bağımsızlıklarını ilan ettiler (Ocak 1822). Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa’nın müdahalesiyle Haziran 1827’de isyan büyük ölçüde bastırıldı. Bu olaylar, II. Mahmûd’un yeniçeri ocağını tamamen kaldırmasına zemin hazırladı; Haziran 1826’da Vak’a-i Hayriye ile yeniçeri ocağı tarih sahnesinden çekildi ve yerine Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye kuruldu. İkinci Saltanat Safhası ve Askerî Düzenlemeler Yeniçeri ocağının kaldırılmasıyla birlikte Osmanlı ordusu modern bir yapıya kavuştu ve iç güvenlik problemleri büyük ölçüde çözüldü. Rusya, Osmanlı’nın güçlenmesini engellemek için fırsat kollasa da, Ekim 1827’de Akkerman Muâhedesi ile Sırbistan ve Romanya’daki durum kontrol altına alındı. Temmuz 1827’de İngiltere, Fransa ve Rusya arasında imzalanan Londra Protokolü, Yunan meselesini kaşımayı hedefledi; donanmalarıyla Osmanlı donanmasını tehdit ettiler ve Navarin Baskını sonucunda Osmanlı donanması tahrip edildi. Bu olaylara rağmen, II. Mahmûd Rusya’ya karşı harp ilan etti (Nisan 1828). Batıda Silistre, doğuda Erzurum’u ele geçiren Ruslar Ağustos 1829’da Edirne’ye girdi; İngiltere, Fransa ve Prusya müdahale etti. Ağustos 1829’da imzalanan Londra Muâhedesi ile bağımsız bir Yunan Prensliği kurulurken, Edirne Muâhedesi ile Tuna Deltası ve Kafkasya Ruslara bırakıldı. Böylece Yunanistan Osmanlı’dan ayrılan ilk devlet oldu. Ayrıca, Sisam adasına Aralık 1832’de otonom statü verilmiş ve 1913’te Yunanistan’a katılıncaya kadar bu durum devam etti. Mısır Meselesi ve Son Yıllar Fransa, 1797’de Cezayir’den aldığı borcu ödemediği için 1830’da Cezayir’i işgal etti. Rus mağlubiyetinden yeni çıkan Osmanlı Devleti, donanmasını bile gönderemedi. Mısır’da Mehmed Ali Paşa, Osmanlı’ya bağlı kalmakla birlikte bağımsızlık eğilimindeydi. II. Mahmûd’un oğlu İbrahim Paşa, Filistin, Akka, Şam, Haleb ve Hatay’a kadar ilerledi ve Osmanlı ordusu müdahalesine rağmen Mısır meselesi uluslararası bir problem hâline geldi. 1833’te imzalanan Hünkâr İskelesi Muâhedesi, Rusya’dan tavizler alınmasını sağladı. İngiltere’nin 1838’de Osmanlı ile yaptığı Ticaret Antlaşması ise Osmanlı sanayisini kısıtlayarak İngiliz mallarına açık bir pazar oluşturdu. 1839 yılında, II. Mahmûd sağlık sorunlarıyla mücadele ederken Mehmed Ali Paşa yeniden Nizip’e kadar gelerek Osmanlı ordusunu mağlup etti. Saltanatının son günlerinde devlet, iç ve dış tehditlerle boğuşmaya devam ediyordu. II. Mahmûd, Temmuz 1839’da vefât etti ve ardından Osmanlı Devleti’nin Mısır ve Balkan politikaları yeni bir döneme girdi. Kadın Efendileri ve Çocukları Kadın Efendileri: Bezm-i Âlem Vâlide Sultân, Pertev-niyâl (Nihâl) Vâlide Sultân, Hâciye Pertev-Piyâle Nev-fidân, Âlî-cenâb, Fatma, Âşûb-i Can, Hâciye Hoş-yâr, Nurtâb, Misl-i Nâ-yâb, Pervîz-felek, Vuslat, Ebr-i Reftâr. İkbâller: Hüsn-i Melek, Zeyn-i Felek, Tiryâl, Lebrîz-Felek. Çocukları: Abdülmecid I, Abdülaziz, Abdülhamid, Mehmed, Ahmed, Bâyezid, Murad, Mehmed, Nizâmeddin, Sâliha, Mihrimah, Ayn-i Şah, Atiyye, Âdile, Râbi‘a, Fatma, Ayşe, Hayriye, Zeyneb, Münîre, Şâh, Hâmide, Cemîle.   TEVHİD-İ EFKAR  - KAYNAK  -  HABER  - GAZETE  -  İÇERİK  -  Tevhîd-i Efkâr, Tevhidi Efkar, Tevhid-i Efkar

IV. Mustafa, I. Abdülhamid’in Ayşe Sîneperver Vâlide Sultân’dan doğan büyük oğludur. Karakteri saf ve masumdur; kültürel birikimi sınırlı olmakla birlikte saltanata karşı büyük bir bağlılık beslemekteydi. Amcası III. Selim’e karşı gereken vefayı gösterememiş ve Nizâm-ı Cedid karşıtlarının safında yer almıştır. 29 Mayıs 1807’de Osmanlı tahtına çıkarak saltanatını başlatmıştır. Tahta geçtiğinde ilk icraatlarını, Kabakçı Mustafa, Şeyhülislâm Atâullah Efendi ve Sadâret Kaymakamı Musa Paşa gibi ihtilâcılara yakın kişilerin taleplerine göre şekillendirmiştir. Bu dönemde Nizâm-ı Cedid destekçileri ya öldürülmüş ya da Ruscuk A’yânlarından Alemdâr Mustafa Paşa’ya sığınmışlardır. Tarihçiler, bu grubu “Ruscuk Yârânı” olarak adlandırmaktadır. İhtilâciler, Nizâm-ı Cedid’in yasadışı ve gayr-i meşru olduğunu, ayrıca Padişahın yeniçerilere müdahale etmemesi gerektiğini belirten bir hücceti Padişahın onayı ile ellerine geçirmişlerdir (Rebiülevvel 1222/1807). Bu baskılar altında kalan IV. Mustafa, Alemdâr Mustafa Paşa’yı İstanbul’a davet ederek ihtilâcileri tasfiye etmeyi planlamıştır. Temmuz 1808’de İstanbul’a ulaşan Alemdâr, yolda Kabakçı Mustafa’yı etkisiz hâle getirmiş ve Davud Paşa Sarayı’nda Padişah tarafından karşılanmıştır. Ruscuk Yârânı, Alemdâr’ı Padişahı tutuklamaya ikna etmeye çalışsa da, Alemdâr bu öneriyi kabul etmemiştir. İki gün sonra vasıfsız bir Şeyhülislâm olan Atâullah Efendi görevden alınmış, ekibi ise tasfiye edilmiştir. IV. Mustafa, Alemdâr’a teşekkür etmiş ve Tuna Beylerinin güvenliğini sağlamak amacıyla onları boş bırakmamasını istemiştir. Ancak Alemdâr, Bâb-ı Âli’yi basıp sadrazam mührünü aldıktan sonra Topkapı Sarayı’na gelmiş, III. Selim’in yeniden tahta çıkarılmasına yol açacak hareketi başlatmıştır. Bu gelişmeler üzerine IV. Mustafa, III. Selim’in öldürülmesini emretmiş, Enderûn görevlileri III. Selim’i şehid etmişlerdir. Öte yandan II. Mahmûd, harem hüddâmının yardımıyla kurtarılmış ve Alemdâr Mustafa Paşa’nın desteğiyle tahta geçirilmiştir. Kadın Efendileri: Şevk-i Nûr Baş Kadın Efendi Dil-pezîr İkinci Kadın Efendi Seyyâre Üçüncü Kadın Efendi Peyk-i Dil Dördüncü Kadın Efendi Çocukları: Emîne Sultân (tek kızı, kısa süre sonra vefât etmiştir)   TEVHİD-İ EFKAR  - KAYNAK  -  HABER  - GAZETE  -  İÇERİK  -  Tevhîd-i Efkâr, Tevhidi Efkar, Tevhid-i Efkar

III. Mustafa’nın Mihrişah Sultân’dan Aralık 1761’de dünyaya gelen oğlu III. Selim, amcasının cephelerde yaşadığı sıkıntılar sonucu beyin kanaması geçirip vefat etmesi üzerine Recep 1203 / Nisan 1789’da Osmanlı tahtına geçti. Eğitim ve kültür bakımından son derece donanımlı olan III. Selim, İslâmî ilimlerde derin bilgi sahibi, şiir ve hat gibi güzel sanatlarda mahir bir padişahtı. Aynı zamanda merhametli, kararlı ve reform yanlısı bir lider olarak tanındı. Tahta çıktığında sadrazam Koca Yusuf Paşa ve Kaptan-ı Derya Cezayirli Gâzî Hasan Paşa ile çalışması, reform çabaları için önemli bir destek sağladı. Damadı Melek Ahmed Paşa ile birlikte Nizâm-ı Cedîd hareketini başlattı. Saltanatı döneminde Osmanlı ordusu, Rus ve Avusturya cephelerinde ciddi sıkıntılar yaşamaktaydı. 1789’da Boğdan’da Fokşani ve ardından Boza (Buzaov) muharebelerinde Osmanlı ordusu ağır yenilgiler aldı. Ruslar Boğdan’ın başkenti Yaş’ı, Avusturyalılar ise Bükreş’i işgal etti. III. Selim’in askerlerine yazdığı hatt-ı hümâyûn, gazâ ruhunu hatırlatmayı amaçlamıştı ancak moral üzerinde etkili olamadı. Osmanlı kuvvetleri, Yerköyü’nde Avusturyalıları mağlup etse de Tuna’nın güneyine çekilmek zorunda kaldı. Ruslar Besarabya ve Dobruca’da Osmanlı savunma hatlarını ele geçirdi. İsveç ile yapılan ittifak beklenen sonucu vermedi. 1789 Fransız İhtilali, Avusturya’yı sulh görüşmelerine zorladı ve Ağustos 1791’de Ziştovi Muâhedesi imzalanarak Avusturya ile savaş sona erdi. Osmanlı-Rus savaşları ise Ocak 1792’de Yaş Andlaşması ile Özü ve Hocapaşa’nın Ruslara bırakılmasıyla son buldu. III. Selim, askeri yenilgilerden ders alarak ordu ve devlet yönetiminde köklü reformlara ihtiyaç olduğunu fark etti. Artan iç karışıklıklar, derebeylerin ve a’yânların güç kazanması, kapıkulu askerlerinin disiplinsizliği, devletin zayıflamasına yol açıyordu. 24 Şubat 1793’te Nizâm-ı Cedîd ilan edilerek ordu ve yönetimde yenilikler başlatıldı. Ancak Nizâm-ı Cedîd yeterince etkili olamadı. 1797’de Napolyon Bonaparte, Mısır’a gelerek Memlukları mağlup etti ve Osmanlı-Fransız savaşını başlattı. Osmanlı ordusu 1801’de Mısır’ı geri aldı ve III. Selim’e Gâzi unvanı verildi. Bu dönemde Mehmed Ali Paşa, Memlukları bertaraf etmek ve Hicaz’daki Vehhâbî hareketine karşı önlem almak amacıyla Mısır Beylerbeyi oldu (1807). 1804-1807 arasında Sırp isyanları, Avusturya ve Rusya ile çatışmalar, Osmanlı ordusunun Nizâm-ı Cedîd askerlerini kabul etmemesi gibi iç ve dış sorunlar III. Selim’i zor durumda bıraktı. Kasım 1806’da Şeyhülislâm ve bazı âlimlerin etkisiyle Nizâm-ı Cedîd aleyhine hareket başladı. 25 Mayıs 1807’de yeniçeriler isyan ederek III. Selim’i tahttan indirdi ve yerine amcazâdesi IV. Mustafa geçti. III. Selim’in eşleri arasında Nef‘-i Zâr, Hüsn-i Mâh, Zîb-i Fer‘, Âfitâb, Re’fet ve Nûr-i Şems gibi kadın efendiler ile Meryem, Mihribân ve Fatma Fer‘-i Cihân gibi ikballer bulunuyordu. Padişahın çocuğu olmadı. III. Selim (1761-1807) – Osmanlı Padişahı Doğum ve Soy: Mihrişah Sultân’ın oğlu, Aralık 1761 doğumlu. Tahta Çıkış: Amcası III. Mustafa’nın 1789’daki vefatı sonrası, Recep 1203 / Nisan 1789’da Osmanlı tahtına geçti. Kültür ve Sanat: İslâmî ilimler, şiir, hat ve güzel sanatlarda mahir; kültürü açısından III. Murad’dan sonra en yetkin padişah sayılır. Karakter: Merhametli, dirâyetli ve ıslâhata taraftar. Sadrazamlar: Koca Yusuf Paşa ve Cezayirli Gâzî Hasan Paşa ile çalıştı; damadı Melek Ahmed Paşa ile Nizâm-ı Cedîd reformlarını başlattı. Askerî Durum: Tahta çıktığında Rus ve Avusturya cephelerinde ağır yenilgiler vardı (Fokşani 1789, Bozaov 1789). Andlaşmalar: Ziştovi Muâhedesi (1791) – Avusturya ile barış. Yaş Andlaşması (1792) – Özü ve Hocapaşa Ruslara bırakıldı. Nizâm-ı Cedîd (1793): Orduda ve devlet yönetiminde yenilikler. Mısır Seferi: Napolyon’un 1798’de Mısır’a gelmesi; Osmanlı-Fransız savaşı; Mısır’ın 1801’de geri alınması; III. Selim’e Gâzi unvanı verilmesi. Vehhâbîlik ve Mehmed Ali Paşa: Hicaz ve Mısır’daki sorunları çözmek için Mehmed Ali Paşa’ya 1807’de Mısır Beylerbeyiliği verildi. İç İsyanlar ve Düşüş: Sırp isyanları (1804-1806) ve yeniçeri isyanı (25 Mayıs 1807). Nizâm-ı Cedîd kaldırıldı, III. Selim tahttan indirildi; yerine IV. Mustafa geçti. Eşleri ve İkballeri: Kadın Efendiler: Nef‘-i Zâr, Hüsn-i Mâh, Zîb-i Fer‘, Âfitâb, Re’fet, Nûr-i Şems, diğerleri. İkballer: Meryem, Mihribân, Fatma Fer‘-i Cihân. Çocuk: Olmadı.   TEVHİD-İ EFKAR  - KAYNAK  -  HABER  - GAZETE  -  İÇERİK  -  Tevhîd-i Efkâr, Tevhidi Efkar, Tevhid-i Efkar

I. Abdülhamid, 1725 yılında III. Ahmed’in Râbi’a Şermî Kadın’dan dünyaya gelmiştir. Ocak 1774’te Osmanlı tahtına oturarak günümüze kadar Osmanlı soyunu devam ettiren padişah olmuştur. Doğası gereği saf, halka karşı merhametli ve dindar olan I. Abdülhamid, devlet işlerini yakından takip etmiş ve yöneticilerinin desteğiyle Osmanlı’nın ihtiyaç duyduğu ıslâhâtı gerçekleştirmeye çalışmıştır. Saltanatı boyunca dirâyetli sadrazamlar ve devlet ricâli ile uyum içinde çalışarak ülkenin istikrarını korumayı hedeflemiştir. Sadrazam Koca Yusuf Paşa’nın 1788’de Avusturya İmparatoru II. Josef’i yenmesiyle Gâzi unvanını almıştır. Tahta geçtiğinde Osmanlı ordusu birçok cephede zor durumda bulunuyordu. Ruslar Şumnu’daki Osmanlı kışlasına kadar ilerlemiş, Ruscuk ve Silistre’yi kuşatmışlardı. Bu zorlu dönemde, Rusya’daki iç karışıklıkların etkisiyle 1774 baharında Tuna yakınlarındaki Küçük Kaynarca Kasabasında barış müzakereleri başladı. Rusları Prens Renin ve Mareşal Romanzov temsil ederken Osmanlı tarafını Sadâret kethüdâsı Resmî Ahmed Efendi ile Reisülküttâb İbrahim Münîb Efendi temsil etti. 28 maddelik ve 2 ekten oluşan bu anlaşma 17 Temmuz 1774’te imzalandı; Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki gücünü zayıflatan ve ülkeyi dünyada dördüncü sıraya düşüren bir anlaşma olarak tarihe geçti. Aynı dönemde Avusturyalılar, Boğdan’ın kuzeyindeki Bukovina’yı işgal etti ve 1775’te bu durum resmi anlaşmayla kabul edildi. 1683 Viyana bozgunundan sonraki en büyük hezimet olarak kayıtlara geçti. Kaynarca Muâhedesinin imzasının üzerinden kısa bir süre geçtikten sonra I. Abdülhamid, İran’la karşı karşıya geldi. Kerim Han Zend’in Basra’yı kuşatması üzerine 1776’da İran’a harp ilan edildi; Basra üç yıl süren mücadele sonunda Osmanlı’ya geri döndü. Bu sırada iç siyasette de istikrarsızlık devam ediyordu. Sadrazam Muhsin-zâde Mehmed Paşa’nın 1774’teki ölümü sonrası gelen yeni sadrazamlar istikrar sağlayamıyordu. Kırım’da Osmanlı’ya karşı ihanet eden Şahin Giray’ın tahtta olması, Rusya’nın askerlerini çekmemesiyle birlikte yeni sorunlar yarattı. 1779 Mart’ında Fransa’nın aracılığıyla Osmanlı-Rus arasında Aynalıkavak Andlaşması imzalandı; anlaşma Osmanlı aleyhine işledi ve Şahin Giray Kırım tahtına oturdu. Bu dönemde Kırım’da Müslüman halk büyük sıkıntılar yaşadı ve ayaklanmalar oldu. 1783’te Çariçe’nin fermanıyla Kırım resmen Rusya’nın bir eyaleti haline geldi; Bağçesaray, Rus idaresine geçen Akmescid’e taşındı. Osmanlı hâkimiyeti üç asır boyunca süren Kırım artık Rus kontrolündeydi ve binlerce Müslüman yaşamını yitirdi. Osmanlı Devleti, 8 Ocak 1784 tarihli anlaşmayla Kırım’ın Rusya’ya ilhakını kabul etti. 1787’de Çariçe, 60.000 askerle Kırım’a gelerek zaferini kutladı; bu duruma tepki olarak Osmanlı, Ağustos 1787’de yeniden harp ilan etti. Bu savaş, Müslüman Kırım’ı kurtarmak için yapılmıştı ve halk bu mücadelede Ruslara karşı birleşmişti. Şubat 1788’de Avusturya da Osmanlı’ya karşı savaşa dahil oldu. Sadrazam Koca Yusuf Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Eylül 1788’de II. Josef’in ordusunu yendi ve Avusturya’yı geri püskürttü. Ancak Ruslar, Aralık 1788’de Özi ve Hotin’i ele geçirerek Müslüman halk üzerinde katliamlar gerçekleştirdi; bu durum I. Abdülhamid’in beyin kanaması geçirmesine ve 7 Nisan 1789’da vefat etmesine yol açtı. Cenazesi Bahçekapı’daki türbesine defnedildi. Padişahın Hotin ve Özi’nin düşmesi üzerine yazdığı hatt-ı hümâyûn, hem insanî hem de dini hassasiyetini gösterir: “Özi’nin düştüğü takriri âlimallah beni yeniden kederlendirdi; bu kadar Müslüman erkek, kadın, küçük ve büyüğün kâfir elinde kalması beni mahzun eyledi. Yârab! Sen Mâlik’ül-mülksün. Senden niyazım, ölmeden bu beldeleri tekrar Müslümanların eline geçtiğini bana göster.” Zeveleri (Kadın Efendileri): Ayşe Sine-perver Vâlide Sultân (IV. Mustafa’nın annesi ve IV. Kadınefendi) Nakş-ı Dil Vâlide Sultân (II. Mahmud’un annesi) Hatice Ruh-şah Baş Kadın Efendi Hümâ Şah Baş Kadın Efendi Ayşe Baş Kadın Efendi Binnaz İkinci Kadın Efendi Dilpezîr Kadın Efendi Mehtâbe Dördüncü Kadın Efendi Misl-i Nâ-yâb Kadın Efendi Mu‘teber Kadın Efendi Nevres Üçüncü Kadın Efendi Fatma Şeb-safâ Dördüncü Kadın Efendi Mihribân Üçüncü Kadın Efendi Nükhet-sezâ Hanımefendi (Baş İkbal) Ayşe Hanımefendi (İkinci İkbal) Çocukları: Şehzâde Sultân Mustafa IV. Şehzâde Sultân Mahmûd II. Şehzâde Abdullah Şehzâde Mehmed Şehzâde Ahmed Şehzâde Abdülaziz Şehzâde Abdurrahman Şehzâde Mehmed Nusret Ahter-Melek Hanım Ayşe Dürr-i Şehvar Sultân Esmâ Sultân Ayn-i Şah Sultân Hatice Sultân Emîne Sultân Râbi‘a Sultân Fatma Sultân Âlem-Şah Sultân Sâliha Sultân Hibetullah Sultân Râbi‘a Sultân   TEVHİD-İ EFKAR  - KAYNAK  -  HABER  - GAZETE  -  İÇERİK  -  Tevhîd-i Efkâr, Tevhidi Efkar, Tevhid-i Efkar

III. Mustafa, 1717 yılında III. Ahmed’in Emine Mihrişah Sultân’dan doğan oğludur. Osmanlı tarihinin önemli padişahlarından biri olan III. Mustafa, Laleli Camii’nin banisidir ve Ekim 1756’da III. Osman’ın vefatı üzerine Osmanlı tahtına çıkmıştır. 1769’dan itibaren “Gâzi” unvanını kullanmıştır. Padişah, özellikle müneccimlik ve ilm-i nücûma büyük ilgi göstermiş; aynı zamanda şâir, hattât ve âlim bir kişiliğe sahip olmuştur. Saltanatının ilk yıllarında sadrazamı Koca Râgıb Paşa ile istikrarlı bir yönetim sürdürmüş, Râgıb Paşa, padişahın olası savaş arzularını altı yıl boyunca dikkatle dengeleyerek önlemiştir. III. Mustafa, mali konulara hassasiyet göstermiş, devlet işlerinde ıslah edici adımlar atmış ve Süveyş Kanalı’nın açılmasını düşünen fikir adamlarından biri olmuştur. Kapıkulu Ocaklarını rahatsız etmeden reformlar yapmayı başarmış, özellikle topçu ve deniz subaylarının eğitimini desteklemek amacıyla Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyûn ve Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyûn’u kurmuştur. 22 Mayıs 1766’da meydana gelen büyük İstanbul depremi de onun döneminde gerçekleşmiştir. Avrupa’da değişimler yaşanırken Osmanlı Devleti büyük çaplı etkilenmelerden uzak kalmıştır. Dış siyasette, Rusya ile gerilimler ön plana çıkmıştır. Rusların Polonya’ya asker sokması ve Fransızların kışkırtmaları sonucunda Ekim 1768’de Osmanlı-Rus Savaşı başlamıştır. Osmanlı ordusunun yetersizliği nedeniyle Ruslar 1769 sonbaharında Hotin’i ele geçirmiştir. Karadeniz’in Osmanlı hâkimiyetinde olmasını sağlayan strateji sayesinde Rus kuvvetleri sürpriz bir şekilde Mora’ya çıkarılmış, Nisan 1770’te geri püskürtülmüşlerdir. Ancak Temmuz 1770’te Çeşme Limanı’nda Osmanlı donanmasına karşı baskın düzenleyerek ağır kayıplar verdirmişlerdir. Bu kayıpların intikamı daha sonra Cezayirli Hasan Paşa tarafından alınmıştır. Osmanlı’nın süper güç konumu, 1770-1771 yıllarında Rusların Eflak ve Boğdan’a ilerlemesiyle sarsılmıştır. Kont Romanzov komutasındaki Rus kara kuvvetleri, Boğdan’da Sadrazam İvaz-zâde Halil Paşa’yı mağlup etmiş ve Bender’i ele geçirmiştir. Rusların Kırım’ı işgali sonucunda padişah, Osmanlı Devleti’nin artık eski üstünlüğünü kaybettiğini görmüştür. 1771’de Rusların ilerleyişi Bulgaristan’a kadar ulaşmış ve Osmanlı’nın askeri zayıflığı ile dış baskılar padişahın sağlık sorunlarını ağırlaştırmış, nüzûl hastalığına yakalanarak vefat etmesine yol açmıştır (Ocak 1774). Bu savaşlar ve gelişmeler, Osmanlı’nın gerileme döneminin başlangıcı sayılacak ve Kaynarca Antlaşması, III. Mustafa’nın ölümünden sonra I. Abdülhamid döneminde imzalanacaktır. III. Mustafa’nın eşleri şunlardır: Ayn’ül-Hayât Baş Kadın Efendi Mihr-i Şâh Vâlide Sultân (Baş Kadın Efendi ve III. Selim’in annesi) Rif‘at İkinci Kadın Efendi Ayşe Âdil-şah Üçüncü Kadın Efendi Fehîme Üçüncü Kadın Efendi Binnaz Üçüncü Kadın Efendi Çocukları: Şehzâde Mehmed Şehzâde Sultan Selim III Şah Sultân Beyhân Sultân Hatice Sultân Fatma Sultân Hatice Sultân Hibetullüh Sultân Mihrimah Sultân Mihrişah Sultân III. Mustafa, dönemi boyunca hem kültürel ve bilimsel alanlarda ilgisini sürdürmüş hem de Osmanlı Devleti’nin iç ve dış politikalarında dengeyi sağlamaya çalışmıştır. Saltanatı, reform girişimleri ve savaşlarla geçen kritik bir dönem olarak tarih sahnesinde yer almıştır.   TEVHİD-İ EFKAR  - KAYNAK  -  HABER  - GAZETE  -  İÇERİK  -  Tevhîd-i Efkâr, Tevhidi Efkar, Tevhid-i Efkar

III. Osman (1699-1757) – Osmanlı Padişahı III. Osman, 3 Ocak 1699’da Edirne Sarayı’nda doğdu. Babası II. Mustafa, annesi ise Şehsuvar Vâlide Sultan’dır. 1703’te babasının Edirne Vak‘ası sonrası tahttan indirilmesi üzerine küçük Osman, Topkapı Sarayı’ndaki Şimşirlik Dairesi’ne gönderildi. Diğer şehzadelerle birlikte 17 Nisan 1705’te gizlice sünnet edildi. 1712’de III. Ahmed’in Edirne’ye gitmesi sırasında padişahın maiyetinde yer aldı ve ilerleyen yıllarda onun şehir içi ve dışı gezilerine katıldı. Ağabeyi I. Mahmud’un 1730’daki cülûsuyla birlikte, tahtı bekleyen en büyük şehzade konumundaydı. Bu uzun dönemde “pîştahta” adı verilen taşınabilir yazı masaları ve çekmecelerle ilgilenmiş olsa da, hakkında fazla detay bulunmamaktadır. I. Mahmud’un vefatı üzerine 14 Aralık 1754’te tahta çıktı. Osmanlı tarihinde en uzun süre Şimşirlik Dairesi’nde kalan şehzade olarak bilinir. Tahtta hutbelerde adının “sultânü’l-berreyn ve’l-bahreyn” unvanıyla okunmasını istedi. Cülûsunun altıncı günü annesi Şehsuvar Vâlide Sultan Topkapı Sarayı’na getirildi. Ertesi gün Eyüp Sultan Türbesi’nde Şeyhülislâm’dan kılıç kuşandı ve 25 Aralık’ta hazineden çıkan cülûs bahşişi kapıkulları ve emeklilere dağıtıldı. Cülûs haberi Lehistan, Rusya ve Avusturya-Macaristan’a elçiler aracılığıyla iletildi. III. Osman’ın ilk icraatı, kendisiyle çalışacak devlet görevlilerini seçmek oldu. Saltanatı boyunca sadrazamlık ve üst düzey görevlerde kısa aralıklarla değişiklik yaptı; bu, sadâret makamının önceki padişah devrinde kazandığı ağırlığı azaltma çabası olarak yorumlanabilir. Döneminde altı sadrazam ve dört şeyhülislâm görev değişikliği yaşandı. Bu değişikliklerin perde arkasında padişahın güven duyduğu Dârüssaâde ağası Ebülvukûf Ahmed Ağa bulunuyordu. Tarihçiler, III. Osman’ın bu sık değişiklikleri garip meşrebine ve çevresindekilerin onun tarzına uyum sağlayamamasına bağlamaktadır. Saltanatının ikinci yılında annesi Şehsuvar Vâlide Sultan’ı kaybetti (27 Nisan 1756). Aynı yıl en büyük şehzade Mehmed de hastalıktan vefat etti. Bu dönemde Eflak, Boğdan ve Kırım gibi eyaletlerde önemli tayinler yapıldı. Kapıkullarının gider payı korunurken, cülûs sonrası altınlarda “İslâmbol” darphane işareti kullanılmaya devam etti ve Müteferrika İbrâhim Matbaası’nın faaliyetleri sürdürüldü. III. Osman’ın devrinde İstanbul’da iki küçük deprem ve bir sel felaketi yaşandı; şiddetli soğuklar ve dört büyük yangın şehirde tahribata yol açtı. Haliç’in donması nedeniyle halk karşıya yürüyerek geçti. Yangınlar sonrasında padişah ve sadrazamlar, tahribatı gidermek ve halkı korumak için bizzat ilgilendi. Anadolu ve Rumeli’deki eşkıyalık ve başı boş leventler, hac güzergâhındaki karışıklıklar ve vakıf yolsuzlukları III. Osman’ın ilgilendiği diğer meselelerdi. Halkın İstanbul’a göçü, kadınların giyim kuralları ve bazı sosyal yasaklar dönemin uygulamaları arasında yer aldı. Dış siyasette göreceli bir durgunluk gözlemlendi. Prusya Kralı II. Friedrich, Osmanlı ile ticaret ve dostluk antlaşması için girişimde bulundu. Fransa, Rusya ve Avusturya’nın ittifakı ve Yediyıl Savaşları dolayısıyla diplomasi dikkatle yürütüldü. Bu dönemde Osmanlı ile Danimarka Krallığı arasında dostluk, seyrüsefâin ve ticaret antlaşması imzalandı (1756-1757). III. Osman’ın sağlığı saltanat süresince sıkıntılıydı; midesindeki rahatsızlık yüzünden cuma selâmlıklarına katılmakta güçlük çekti. 28 Ekim 1757’de vefat etti ve cenazesi Yenicami’de Turhan Vâlide Sultan Türbesi’ne defnedildi. Kişiliği üzerine çağdaşı tarihçiler, onun rüşvet ve yalanla mücadele eden, ansızın karar verip sonrasında üzüntü duyan bir yapıda olduğunu belirtir. Hatt-ı hümâyunları nesih hattıyla güzel ve okunaklıdır. Cülûsu sırasında dört kadını ve ikballeri sarayda bulunmaktaydı. III. Osman’ın çocuğu olmamıştır; yaklaşık otuz yıl boyunca sarayda ve dışarıda doğum şenlikleri düzenlenmemiştir. Saltanatı boyunca başta Nuruosmaniye Camii ve Külliyesi olmak üzere pek çok hayır eseri inşa ettirdi. Üsküdar’daki İhsaniye semtinde yeni bir mahalle ve cami yaptırdı, Otakçılar Takyeci mahallesindeki Yanık Minare Mescidi’ni yeniden inşa ettirdi. Midilli adasında kale, cami ve hamam yapımı başlattı ve Ahırkapı’da ilk fener inşasını emretti. Ayrıca Hz. Peygamber’in “kadem-i şerîf”inin resmini Eyüp Sultan Türbesi’ne hediye ettirdi. Saray içinde de yeni odalar ve kendi adını taşıyan Köşk inşa ettirdi, Şimşirlik Dairesi’nde bahçe, fıskiye ve havuzlar yaptırdı. III. Osman’ın saltanatı kısa olmasına rağmen, hem iç idarede hem de mimari ve hayır işlerinde iz bırakan bir döneme sahiptir.   TEVHİD-İ EFKAR  - KAYNAK  -  HABER  - GAZETE  -  İÇERİK  -  Tevhîd-i Efkâr, Tevhidi Efkar, Tevhid-i Efkar

Sultan I. Mahmûd, II. Mustafa’nın Sâliha Sebkatî Sultân’dan 1696 yılında doğan oğludur. Tahta geçişi 2 Ekim 1730 tarihinde gerçekleşmiş ve III. Ahmed’in ardından Osmanlı tahtına oturmuştur. Gençliğinde Rumeli Kazaskeri Feyzullah-zâde İbrahim Efendi başta olmak üzere birçok hoca ve âlimden ders almış, ilim ve kültür bakımından derin bir donanım kazanmıştır. Hem âlim, hem şair hem de bestekâr olan I. Mahmûd, akıl ve dikkatle hareket eden, ihtiyatlı, meşverete değer veren, yüksek kültüre sahip bir padişahtı. Sebkatî mahlasıyla şiirler kaleme almıştır. Tahta çıktığında ilk işi, Patrona Halil ve ayak takımı isyancılarının taleplerini yerine getirmek ve İbrahim Paşa ile yakınlarını devletin önemli makamlarından uzaklaştırmak oldu. Ancak kısa süre sonra, Kasım 1730 itibariyle, Patrona Halil başta olmak üzere tüm âsileri ortadan kaldırarak devletin huzurunu yeniden sağlamıştır. Babasının ve amcasının tecrübelerinden ders alan I. Mahmûd, Şeyhülislâm ve sadrazamlık makamlarında uzun süre kimseyi engellememiş, devlet işlerinin akışına dikkatle müdahale etmiştir. Şeyhülislâm makamına Feyzullah Efendi’nin oğullarını atayan I. Mahmûd, sadrazamları arasında Hekimoğlu Ali Paşa’ya özel önem vermiştir. İç huzuru sağlayan padişah, uzun süredir devam eden İran seferini yeniden gündeme almış; Hekimoğlu Ali Paşa, 1731’de Urmiye’yi fethedip Tebriz’i Osmanlı topraklarına katmıştır. Ocak 1732’de İran ile sulh sağlanmışsa da, Nâdir Şah bu duruma razı olmayarak 1733’te yeniden saldırıya geçmiş, Erbil’i alıp Bağdad’ı kuşatma altına almıştır. Ancak Topal Osman Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Temmuz 1733’te Nâdir Şah’a ağır bir yenilgi tattırmış ve bu başarısı üzerine I. Mahmûd’a gâzî unvanı verilmiştir. Nâdir Şah, Safevi Hanedanı’nı sona erdirip Avşar Hanedanı’nı kurduktan sonra Osmanlı topraklarına saldırmaya devam etmiş, Kerkük’e girmiş ve iki Osmanlı paşasını şehid etmiştir. Revan, Gence ve Tiflis’i Osmanlı’dan alarak avantaj elde eden Nâdir Şah, sulh istemek zorunda kalmıştır. İstanbul Andlaşması (Ekim 1736) ile, 1639 Kasr-ı Şirin Andlaşması esaslarına uygun olarak barış tesis edilmiştir. Nâdir Şah, Sünni ve Hanefi inancını Osmanlı üzerinde hakim kılmaya kalksa da, Osmanlı ulemasının direnci nedeniyle bunu gerçekleştirememiştir. Yedi yıl süren barış döneminin ardından, Nâdir Şah yeniden Irak cephesinden Osmanlıya saldırmış (1743), Musul şehri kahramanca savunulmuş ve Şah ağır kayıplar vererek geri çekilmiştir. 1744’te Kars’ı kuşatmış, ancak başarılı olamamıştır. Yeniden sulh talebinde bulunan Nâdir Şah ile yapılan görüşmeler, 1746’da İstanbul Andlaşması ile sonuçlanmış; böylece Osmanlı-İran çatışması sona ermiştir. Bu dönemde Osmanlı, Nâdir Şah’ın İran üzerindeki mezhep dayatmalarını kabul ettirmesine izin vermemiştir. Doğu cephesindeki gelişmeleri fırsat bilen Rusya, 1736’da Azak Kalesi’ni işgal etmiş, Kırım’a girip tahribat yaratmış ancak Kırım Hanı Fetih Giray tarafından geri püskürtülmüştür. Bu sırada Avusturya, Polonya’yı paylaşma umuduyla 1737’de Osmanlıya savaş ilan etmiş; Osmanlı topraklarına üç koldan saldırmış, ancak Ağustos 1737’de Şehid Ali Paşa önderliğinde Banyaluka’da ağır bir yenilgi almıştır. Osmanlı Devleti, aynı anda İran, Avusturya ve Rusya ile savaş halindeydi. 1739 yılında Belgrad’a yürüyen Osmanlı ordusundan çekinen Avusturya, sulh istemiş; Sadrazam Hacı İvaz Mehmed Paşa’nın yürüttüğü müzakereler sonucunda Eylül 1739’da Belgrad Muâhedesi imzalanmıştır. Böylece, 1718 Pasarofça Andlaşması ile kaybedilen bazı topraklar geri alınmış ve Azak Kalesi de Ruslardan Osmanlıya geçmiştir. Karadeniz, Osmanlı hâkimiyetinde kalmıştır. Belgrad Anlaşması ile Osmanlı Devleti, 28 yıllık bir barış dönemine girmiş ve hâlen dünyanın en güçlü devleti olduğunu göstermiştir. İç sorunları da göz ardı etmeyen I. Mahmûd, mahallî mütegallibeler olan a’yânla mücadele etmiş, Haziran 1740’ta Adâletnâme çıkararak sorunları çözmeyi amaçlamıştır. 1734’te Humbaracıbaşı Ahmed Paşa’nın önderliğinde Maaşlı Humbaracı Ocağı kurulmuş ve yeni askerî düzenlemeler hayata geçirilmiştir. Ayrıca 1732’de tîmâr sistemi ve ze’âmet usulü ıslah edilmiştir. Necid’de ortaya çıkan Vehhâbî hareketi de padişahın ilgilendiği önemli meseleler arasında yer almıştır. Mide kanaması sonucu sağlık durumu bozulan I. Mahmûd, 13 Aralık 1754 tarihinde Saray’da vefat etmiştir. Kadın Efendileri: Hâce Âlî-cenâb Baş Kadın Hâce Ayşe Kadın Hâce Verd-i Nâz Dördüncü Kadın Hatice Râmi Altıncı Haseki Hâtem İkinci Kadın Râziye Kadın İkballeri: 7. Meyyâse Hanım (Baş İkbal) 8. Fehmî Hanım (İkinci İkbal) 9. Habbâbe Hanım 10. Sırrî Hanım Çocukları: I. Mahmûd’un çocukları olmamıştır.   TEVHİD-İ EFKAR  - KAYNAK  -  HABER  - GAZETE  -  İÇERİK  -  Tevhîd-i Efkâr, Tevhidi Efkar, Tevhid-i Efkar