Fatih Sultan Mehmed, 1432’de Edirne’de II. Murad’ın oğlu olarak doğdu. Küçük yaşta aldığı kapsamlı eğitim ve doğulu-batılı alimlerle saray çevresinde yetişmesi, ona dil, bilim, sanat ve strateji alanında büyük bir birikim kazandırdı. 12 yaşında ilk kez tahta çıkmış, Balkanlardaki istikrarsızlık ve Haçlı tehdidi nedeniyle babası yeniden iktidara dönmek zorunda kalmıştır. Manisa’da geçen ikinci şehzadelik dönemi boyunca devlet işlerini ve askeri stratejiyi öğrenmiş, 1451’de II. Murad’ın vefatıyla ikinci defa Osmanlı tahtına çıkmıştır. Saltanatının başında iç istikrarı sağladı, rakiplerini tasfiye etti ve Osmanlı ordusunu güçlendirdi. En büyük hedefi İstanbul’u fethetmekti; Rumeli Hisarı ve Anadolu Hisarı’nı inşa ettirip toplar döktürdü, tersaneler kurdurdu ve 1453’te 53 günlük kuşatma sonunda İstanbul’u fethetti. Fetih, Osmanlı’yı üç kıtada merkezi bir güç hâline getirdi ve Avrupa’da büyük yankı uyandırdı. Fatih, Balkanlar’da Sırbistan, Bosna, Hersek ve Arnavutluk’u Osmanlı hâkimiyetine katarak bölgesel kontrol sağladı; Mora, Ege adaları ve Karadeniz kıyılarında stratejik üstünlük kurdu. Doğu’da Akkoyunlularla yaptığı Otlukbeli Savaşıyla sınırlarını güvence altına aldı, Karaman beyliğini Osmanlı topraklarına kattı ve Memluklerle ilk temasları başlattı. Kültürel ve ilmî alanlarda da büyük katkılar sağladı. Enderun’u kurumsallaştırdı, Ali Kuşçu gibi bilim insanlarını İstanbul’a davet etti, sanat ve edebiyatı destekledi, şiirlerinde Avnî mahlasını kullandı. İstanbul’u kozmopolit bir merkez hâline getirerek Osmanlı kültürünü ve dünya görüşünü yayımladı. Fatih, zeki, kararlı, cesur, idealist ve çok yönlü bir lider olarak 1481’de Gebze’de vefat etti. Saltanatı boyunca Osmanlı’yı merkezi, askeri ve kültürel olarak güçlü bir imparatorluk hâline getirerek hem doğu hem batı medeniyetleri üzerinde derin izler bıraktı. 1. Doğumu ve Şehzadelik Dönemi Doğum: 1432, Edirne Sarayı. Anne: Hüma Hatun, Baba: II. Murad. Eğitim: Edirne ve Manisa saraylarında; Arapça, Farsça, Yunanca, Latince, Rumca, Sırpça dillerini öğrendi. Mentörler ve Danışmanlar: Doğulu ve batılı alim ve sanatkârlar; Molla Gürani, Akşemseddin, Ali Kuşçu, Benedetto Dei gibi isimler. Eğitim ve Kişilik: Kültürel, ilmi ve sanatsal birikimi ile çok yönlü bir entelektüel olarak yetişti. 2. İlk Tahta Çıkışı (1444) Yaş: 12 Sebep: II. Murad barışı tesis ettiğini düşünerek tahtı oğluna bıraktı. Durum: Balkanlarda ve Anadolu’da siyasi istikrarsızlık ve Haçlı tehdidi mevcut. Varna Muharebesi: II. Murad’ın yeniden tahta dönmesiyle Macarlara karşı Osmanlı zaferi kazanıldı. 3. İkinci Şehzadelik Dönemi (1446–1451) Yer: Manisa Sarayı Faaliyetler: 1448: II. Kosova Savaşı’na katılım 1450: Arnavutluk seferi Ege adalarına akınlar Amaç: Tahtın tek varisi olarak hükümdarlığa hazırlanmak. 4. İkinci Tahta Çıkışı (1451) Sebep: II. Murad’ın vefatı Hedef: Devletin istikrarını sağlamak ve Osmanlı topraklarını genişletmek. İlk Strateji: Halil Paşa’nın ekibini tasfiye edip kendi ekibini kurmak, kardeşi Ahmed’i öldürterek otoritesini sağlamlaştırmak. 5. İstanbul’un Fethi (1453) Hazırlık: Rumeli Hisarı ve Anadolu Hisarı inşası; kuşatma araçları ve topların döktürülmesi; tersanelerin inşası. Kuşatma: 6 Nisan – 29 Mayıs 1453, kara ve denizden yapılan kuşatma. Sonuç: 29 Mayıs 1453’te İstanbul fethedildi. 6. Balkan ve Doğu Politikaları Sırbistan ve Arnavutluk: Sırbistan 1459’da Semendire fethi ile Osmanlı hâkimiyetine alındı. Arnavutluk 1479’da Osmanlı hâkimiyetine geçti; İskender Bey Kuzey Arnavutluk’a sıkıştırıldı. Bosna ve Hersek: 1463’te Bosna, ardından Hersek Osmanlı sancağı hâline getirildi. Mora: 1458–1460’lar arasında Mora Despotluğu Osmanlı idaresine alındı; Venedik etkisi sınırlandı. Karadeniz ve Anadolu: Amasra, Sinop, Trabzon alınarak Karadeniz hâkimiyeti sağlandı; Eflak, Boğdan ve Kırım siyaseti güçlendirildi. Anadolu’da Karamanoğulları: Seferler ile Konya, Beyşehir, Akşehir ve çevresi Osmanlı topraklarına katıldı; Karaman Beyliği sona erdi. 7. Doğu Seferleri ve Akkoyunlular Otlukbeli Savaşı (1473): Uzun Hasan’ın Akkoyunlu ordusu ile mücadele; Osmanlı top ve tüfek teknolojisi üstünlüğü sağladı. Sonuç: Anadolu ve Doğu sınırları güvence altına alındı; Memluklerle ilk karşılaşmalar başladı. 8. Kültürel, İlmî ve Sanatsal Katkıları Enderun Mektebi: Fatih döneminde kurumsallaştı. Bilim ve Sanat: Ali Kuşçu, Sinan Bey, Gentile Bellini gibi isimler sarayda görev aldı. Eserler: Avnî mahlası ile divan, Batlamyus’un coğrafyası Arapçaya çevrildi. Kültür ve Kozmopolitlik: İstanbul’u doğu ve batının bilgilerini birleştiren, kozmopolit bir merkez hâline getirdi. 9. Karakteri ve Kişiliği Zeki, meraklı, tutkulu, özgüveni yüksek, idealist ve cesur. Sanata, edebiyata, matematiğe, coğrafyaya, mühendisliğe büyük ilgi. Kararlı, vakur, tavizsiz, siyasî ve askerî açıdan usta. 10. Ölümü Tarih: 3 Mayıs 1481, Gebze/Hünkarçayırı Sebep: Sefer sırasında doğal ölüm Miras: Osmanlı Devleti’ni merkezi ve emperyal bir imparatorluk hâline getirdi; üç kıtaya yayılan sınırlarla siyasi ve ekonomik istikrar sağladı. TEVHİD-İ EFKAR - KAYNAK - HABER - GAZETE - İÇERİK - Tevhîd-i Efkâr, Tevhidi Efkar, Tevhid-i Efkar
